Soma Maden Faciasının 10.Yılında Ne Değişti?

Madencilik tüm dünyada riskleri en yüksek iş kollarından biridir. Bu nedenle maden tesisi denildiğinde işçi sağlığı ve işçi güvenliğinin önemi daha da fazlalaşıyor. Bu durum daha sıkı önlemlerin, denetimlerin, yaptırımların, iş durdurmaların gerekliliğini de beraber inde getiriyor. Madenlerde bugüne kadar birçok ölümlü ve feci kazalar yaşanmış olup bunların en acı olanlarından biri de 301 maden emekçisinin can verdiği 13 Mayıs 2014 tarihli Manisa’nın Soma İlçesinde ruhsat ı TKİ ye ait (Türkiye Kömür İşletmeleri) Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. tarafından işletilen yeraltı kömür madeninde yaşanan kazadır. Yerin 800 metre altında elektrik panosundan kaynaklandığı düşünülen bir kaza yaşanmış ve neticesinde 301 işçi, büyük
çoğunluğu CO (Karbonmonoksit) zehirlenmesi sebebi ile, hayatını kaybetmiştir.

Facia sonrası günlerce yas tutulmuş, devlet kurumları alınacak önlemler konusunda vaatler ve açıklamalar beyan etmiştir. Üzerinden geçen 10 yılda ne değişti diye dönüp baktığımızda ise aşağıdakileri görmekteyiz;

• Çalışma süresi 6 saate indirilmiş ve madencilerin ücretinin 2 asgari ücretin altında olamayacağı yasası
  çıkarılmış,
• ÇSGB ve Maden İşleri Genel Müdürlüğü ve Taşeronların anlaştıkları sigorta firmaları denetimleri 6 ay ve 3 ay gibi sürelerle sıklaştırılmış,
• Kişisel Koruyucular ve ölçüm cihazları yenilenmiş, CO maskeleri yerine, 60 dakika hayatta kalmayı sağlayabilen OFK denilen Oksijenli Ferdi Kurtarıcı maskeler temin edilmesine karar verilmiş,
• Karbonmonoksit, Hidrojen Sülfür gibi zehirli gaz dedektörlerinin sayısı artırılarak yer üstü kontrol
  cihazlarının sayıları da arttırılmış,
• Yeraltı metal madenleri için yaşam odası zorunluluğu ve yeraltı kömür madenciliğine yürüyen tahkimat zorunluluğu getirilmiş, (Tahkimat Çökmelere karşı alınan kafes sistemleri yanal ve düşey göçmelerde)
• Personel takip sistemleri geliştirilmesi gibi teknik gelişmeler getirilmiştir.

Maden Sektörü için; çalışanlar bazında Maden Mühendisleri Odasının ve Müfettişlerin alınan önlemler in yeterliliği konusunda görüşlerini aldığımızda bu uygulamaların özelikle taşeron sistemlerde ne kadar uygulanabildiği halen bir soru işaretidir. İlave olarak aşağıda yazılan teknik
değişiklerin de uygulanmasının gerekliği, teknik önlemler kadar uygulama ve işletmeye yönelik değişiklikler yapılması gerektiği bilgilerine de ulaşılmıştır.

• Acil çıkış, Acil Kaçış Hatlarının sayısı ve kalitesi arttırılmalıdır, Maden mühendisleri odasının yayınladığı
  raporlara göre, yaşanan kazanın oluş şekli belki öngörülemeyebilirdi, ancak çıkışlar yeterli ve gerçekten eğitim almış ve sahayı bilen arama kurtarma ekipleri olsaydı kaza bu kadar ölümle sonuçlanan ağır bir trajediye dönüşmeyecekti.
• Yine Maden mühendisleri Odası tarafından yayınlanan raporlara göre, kömür ocağında karbonmonoksit gazının bu kadar yoğun olması dolay ısıyla ölümlerin sebebi işçilerin kapasitesinden çok fazla üretime zorlanmasıdır. Normal koşulardaki üretimlerde ocaklarda bu düzeyde karbonmonoksit bulunmamaktadır.
• Madencilik, Yüksek Gerilim Baraj , Tünel gibi işlerde taşeron kadrolara izin ver ilmemesi, işçilerde
  sendikalaşmanın artması , İş Sağlığı ve İş Güvenliğinde göstermelik eğitim ve denetimler yerine, Riskli ve Tehlikeli yerlerde Özel Eğitim almış Uzman ve denetçilerin görev alması, iş güvenliği uzmanlarının yetkisi ve yaptırımlarının arttırılması, mühendis ve iş güvenliği uzmanlarının görevlerini yapabilir hale getirilmesi, İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişin yasa ve uygulamalarda atılacak daha çok adım olduğunu bizlere göstermektedir. Ağır ve zor şartlarda çalışan emekçilerin sesini duyacak, duyarlılık gösterecek siyasetçilere ihtiyaç duyulmaktadır.

KAYNAK

BBC ,
https://www.maden.org.tr/calismalar/raporlar
https://www.maden.org.tr/calismalar/basin-aciklamalari